- Βάρδας
- I
Ορεινός οικισμός (υψόμ. 620 μ., 31 κάτ.) στην πρώην επαρχία Δωδώνης του νομού Ιωαννίνων. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Δερβιζιάνων.IIΌνομα Βυζαντινών στρατηγών.1. Β. (9ος αι.). Βυζαντινός στρατηγός, γιος του στρατηγού της Μακεδονίας Θεόφιλου Κορδύλη, ο οποίος του ανέθεσε τη διοίκηση της υπερδουνάβιας Μακεδονίας.2. Β. Βοήλας (10ος αι.). Στρατηγός στα χρόνια του αυτοκράτορα Ρωμανού Α’ Λεκαπηνού (920-944). Συνωμότησε εναντίον του αυτοκράτορα, αλλά ο τακτικός στρατός κατόρθωσε να τον συλλάβει μαζί με τους συνεργάτες του. Ο αυτοκράτορας διέταξε να τυφλωθούν. Τον Β. όμως δεν τον τύφλωσε, αλλά τον υποχρέωσε να γίνει καλόγερος.3. Β. Δαλασσηνός (11ος αι.). Στρατηγός και πατρίκιος. Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Γ’ Αργυρός (1028-1034) τον έστειλε στην Κρήτη ως αρχηγό αποστολής για την ειρήνευση του νησιού.4. Β. Καίσαρ (αρχές 9ου αι. – 865). Αδελφός της Θεοδώρας, συζύγου του αυτοκράτορα Θεόφιλου (829-824) και απόγονος του οίκου των Μαμιγονιανών. Εκμεταλλεύτηκε τη συγγένειά του με τον αυτοκράτορα και ανέβηκε γρήγορα στα αξιώματα του κουροπαλάτη και του καίσαρα. Μαζί με την αδελφή του, είχαν αναλάβει την κηδεμονία του διαδόχου Μιχαήλ Γ’ (842-867), αλλά τελικά η Θεοδώρα αποσύρθηκε σε μοναστήρι και ο Β. παραμέρισε τον Μιχαήλ. Έτσι ο Β. έγινε ο ουσιαστικός κύριος του κράτους. Πέτυχε τότε την εκτόπιση του πατριάρχη Ιγνάτιου –με τον οποίο είχε έρθει σε αντίθεση– και τον αντικατέστησε με τον Φώτιο, του οποίου την ανάρρηση επικύρωσε με τη σύγκληση της Οικουμενικής Συνόδου (861). Ο Β. συνεργάστηκε με τον Φώτιο για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων, έδειξε ενδιαφέρον για τα γράμματα και αναμόρφωσε τη σχολή της Μαγναύρας, όπου διδάσκονταν ελληνικά, ρητορική, φιλοσοφία, μαθηματικά, αστρονομία και μουσική. Οι φιλοδοξίες όμως του Β. να ανεβεί στον θρόνο μετά τον άτεκνο Μιχαήλ δεν στέφθηκαν με επιτυχία, γιατί ο Βασίλειος ο Μακεδόνας τον σκότωσε κατά τη διάρκεια εκστρατείας στην Κρήτη (865).5. Β. Καλλέργης (14ος αι.). Καταγόταν από τη μεγάλη κρητική οικογένεια των Καλλέργηδων. Ο Β. ήταν αρχηγός της επανάστασης των Κρητών του 1333 εναντίον της Βενετίας. Η επανάσταση απέτυχε και ο Β. καρατομήθηκε στον Χάνδακα.6. Β. ο Ξιφιλίνος (11ος αι.). Αδερφός του Οικουμενικού πατριάρχη Ιωάννη Η’ (1064-75). Η βασίλισσα Ευδοκία, χήρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι’ Δούκα, με το πρόσχημα ότι ήθελε να παντρευτεί τον Β., έπεισε τον πατριάρχη να ακυρώσει την απόφαση του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, που είχε συνυπογράψει και εκείνος και με την οποία δεσμευόταν να μη συνάψει δεύτερο γάμο. Μετά τη συγκατάθεση του πατριάρχη, η Ευδοκία παντρεύτηκε τον στρατηγό Ρωμανό Διογένη (1068-71).7. Β. Παρσακουτηνός (τέλη 10ου αι.). Στρατηγός και πατρίκιος. Πήρε μέρος στην επανάσταση του Β. Φωκά εναντίον του Ιωάννη Τσιμισκή (969-976) αλλά σύντομα προσχώρησε στις γραμμές του αυτοκράτορα. Αρχηγός του στόλου στην εποχή του Βασίλειου B’ (976-1025), κατόρθωσε να συντρίψει τους στασιαστές του Β. Φωκά.8. Β. Πλατυπόδης (10ος αι.). Στρατηγός στην Πελοπόννησο, που οργάνωσε επανάσταση εναντίον του αυτοκράτορα Ρωμανού Λεκαπηνού. Δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες για το πρόσωπό του.9. Β. Σκληρός. Βλ. λ. Σκληρός.10. Β. Φωκάς. Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας της Κωνσταντινούπολης, πρόγονος της μεγάλης κρητικής οικογένειας των Καλλέργηδων.11. Β. Φωκάς. Αυτοκράτορας. Βλ. λ. Φωκάς.
Dictionary of Greek. 2013.